4.4 Toerisme

vakantie: de periode waarin je niet naar school moet gaan; vaak verblijf je dan op een andere plek om te ontspannen;
"Ik ga volgende week op vakantie omdat ik geen school heb."

vastgoedmakelaar: beroep waarbij je huizen of appartementen verkoopt of verhuurt; meestal is iemand anders eigenaar van het huis/het appartement;
"Ik wil later vastgoedmakelaar worden en mensen helpen hun droomhuis te vinden."

landschap: stel je voor dat je op een heuvel staat en naar beneden kijkt. Je ziet bomen, huizen, velden, ... Dit maakt allemaal deel uit van het landschap. Het is een regio/gebied van het aardoppervlak.
"Ik hou van het veelzijdige landschap in Ierland. Er zijn veel groene velden, heggen, bossen, stranden en bergen te zien."

voordelen/nadelen: voordelen zijn dingen die positief (of als goed) worden ervaren; nadelen worden negatief (of als slecht) ervaren.
"Het voordeel van naar school gaan, is dat ik iets leer en mijn vrienden zie. Het nadeel is dat ik veel huiswerk heb en altijd moet studeren."

inkomsten: geld dat je verdient als je werkt; maar ook geld dat een bedrijf, een land, enz. verdient en dus over beschikt;

Algemene opmerkingen over het hoofdstuk

Toerisme heeft een aanzienlijke invloed op de ruimte. Zowel direct als indirect wordt de ruimte door mensen gevormd en gebruikt. Dat onderscheid wordt gemaakt door de vorm van toerisme die voorop staat: verandert de mens de ruimte of gebruikt hij deze alleen maar. De interactie tussen natuur en mens wordt dus zeer duidelijk wanneer we het onderwerp ‘Toerisme’ onder de loep nemen. Aan de hand van geselecteerde voorbeelden zien de leerlingen de verbanden tussen natuurlijke omstandigheden en sociale activiteiten in de ruimte. Daarbij herkennen ze bestaande en opkomende structuren, krijgen ze meer aandacht voor processen en problemen en beginnen ze oplossingen voor problemen te ontwikkelen.

Doelstellingen & Competenties

Het doel van het hoofdstuk is dat de leerlingen zich bewuster worden van de voor- en nadelen van toerisme voor een regio en een gedifferentieerd onderscheidingsvermogen ontwikkelen. Daarbij moeten de leerlingen inzien dat hun handelingen (tijdens reizen) een directe impact hebben op de ruimte.

De volgende competenties worden bevorderd:

• F4 (De vaardigheid om de interacties tussen mens en omgeving in ruimtes van verschillende soorten en groottes te analyseren): leerlingen onderzoeken ontwikkelingen en problemen in ruimtes door te kijken naar de interactie van natuurlijke geografische en menselijke geografische factoren (zoals zacht toerisme vs. massatoerisme). Zo leveren we een belangrijke bijdrage aan hun duurzame ontwikkeling.
• M1 (Kennis van geografisch/geowetenschappelijk relevante informatiebronnen, -vormen en -strategieën) (zoals de evaluatie van grafieken met overnachtingen in een regio)
• M3 (De vaardigheid om informatie te evalueren om geografische/geowetenschappelijke vraagstukken te evalueren)
• K2 De vaardigheid om geografische/geowetenschappelijke kwesties te bespreken en te onderzoeken, om zo tot een gemotiveerd standpunt te komen (met name in groepswerk aan het einde van het hoofdstuk)
  
• H4 De vaardigheid om na te denken over acties in relatie tot hun natuurlijke en sociaal-ruimtelijke gevolgen (bijvoorbeeld in groepswerk bij het selecteren van toeristische activiteiten, waarbij de natuurlijke en sociaal-ruimtelijke gevolgen van bepaalde geselecteerde acties worden beoordeeld en alternatieven worden uitgewerkt)

Structuur van het hoofdstuk

1. Het eerste deel van het hoofdstuk introduceert het onderwerp aan de leerlingen en toont de relevantie van toerisme voor de Euregio Maas-Rijn (EMR).
2. Het tweede deel gebruikt concrete casestudies als verdieping in de toeristische activiteit in de regio.
3. Het derde deel behandelt de kansen en risico's die het toerisme voor een regio met zich meebrengt.
4. Het vierde deel helpt de leerlingen de geleerde inhoud toe te passen en een doordachte selectie van toeristische activiteiten te maken.

Basisconcepten

De inhoud van hoofdstuk 4.5 richt zich op het menselijk geografisch niveau en heeft betrekking op zowel het regionale als lokale niveau. De drie basisconcepten (functie, proces, structuur) komen in dit hoofdstuk aan bod. Zo wordt enerzijds aangetoond in welke mate toerisme invloed heeft op geo-elementen als economie en bevolking (structuur). Anderzijds maken we ook duidelijk dat toerisme een functie in de ruimte vervult. Daarnaast worden ook de daarmee samenhangende processen op korte en lange termijn duidelijk (zoals de structurele en economische verandering van een regio door toenemende exploitatie van het toeristisch potentieel in deze regio).

Hier kunnen ideeën op het bord worden verzameld, via een zogenaamde ‘bestorming’ van het bord. Laat de leerlingen zelf sleutelwoorden op het bord schrijven; woorden waaraan ze denken als ze het onderwerp horen. Afhankelijk van de grootte en de richting van de klas kunnen de leerlingen, zodra hen een sleutelwoord te binnen schiet, meteen naar voren komen en dit woord op het bord schrijven ("zo bestormen ze het bord"). In een meer gecontroleerde versie moeten de leerlingen eerst hun hand opsteken en geeft de docent hun een teken.

Voor een digitale oplossing kunnen websites, zoals mentimeter, padlet, etherpad of Kits.blog worden gebruikt. Voor alle digitale oplossingen moet de docent eerst een account aanmaken, het ‘prikbord’ creëren en dan de link naar de leerlingen sturen.

economische pijler: belangrijke bron van inkomsten voor de regio;

economische tak: mensen in een regio werken in verschillende sectoren; een economische tak is zo'n sector;

industrieterrein: plaats waar een bepaalde sector/industrie zich heeft gevestigd; meestal zijn de lokale omstandigheden en randvoorwaarden de reden waarom een bedrijf/job zich daar bevindt;
"Een steenkoolmijn kan alleen een industrieterrein hebben op een plek waar er steenkool in de grond zit."

Heb je hulp nodig om woorden te begrijpen? Probeer dan eens Linguee, dict.cc of DeepL.

Mogelijke oplossingen:

Maak gebruik van online woordenboeken (Linguee, dict.cc of DeepL). Het voordeel van deze online woordenboeken is dat je de woorden ook kan laten voorlezen. Zo kan je meteen jouw uitspraak van de woorden oefenen.

bestemming: een plaats die je bezoekt omdat er iets bijzonders te zien/ervaren valt; je plant dit bezoek bewust;

bezienswaardig/bezienswaardigheid: een plaats die of een ding dat je gezien moet hebben;
"Het Vrijheidsbeeld is een bekende bezienswaardigheid in New York City. Als je de stad bezoekt, moet je het standbeeld zeker gaan bekijken."

In deze fase vatten de leerlingen hun ideeën/notities samen op papier. Met deze aantekeningen werken de leerlingen verder aan de volgende taak.

Mogelijke notities van de leerlingen:
rivier, fietstocht, fietsen door het water, wandelen in bossen/over velden, paardrijden over velden, boottocht op een meer, museum, voormalige mijn, kasteel, beeldhouwwerk, muurschildering, café/restaurant, pretpark, klimtuin, speeltuin, race circuit, rommelmarkt, snowboarden in sneeuwhal

Vind je het moeilijk om de virtuele ontdekkingstocht in een andere taal te begrijpen? Je kan de ontdekkingstocht ook in je moedertaal doen. Selecteer daarvoor gewoon rechtsboven de taal.

Wanneer je aantekeningen maakt, doe je dat eerst in de taal waarin je de tour doet. Zoek vervolgens de juiste woorden in de doeltaal op. Ook daarbij kunnen woordenboeken je helpen (bijvoorbeeld Linguee, dict.cc, DeepL).

De verschillende activiteiten die je tijdens de virtuele tour hebt gezien, kan als volgt in een mindmap worden samengevat (met passende verzameltermen):

- Landschap/natuur (bijv. rivier, fietstocht, fietsen door het water, wandelen in bossen/over velden, paardrijden over velden, boottocht op een meer)
- Cultuur/geschiedenis (bijv. museum, voormalige mijn, kasteel, beeldhouwwerk, muurschildering, café/restaurant)
- Recreatieve faciliteiten (bijv. waterpretpark, pretpark, klimtuin, speeltuin)
- Speciale plaatsen (bijv. race circuit, vlooienmarkt, snowboarden in sneeuwhal)

Afhankelijk van het vaardigheidsniveau van de klas kunnen de verzameltermen worden gegeven (1-sterrenmodus) of kunnen de leerlingen zelf rubrieken vinden die op de verzameltermen gelijken.

Bij deze opdracht wordt duidelijk dat er naast de voormalige industrie ook nog heel wat andere toeristische bestemmingen zijn en zo wordt de diversiteit van een regio benadrukt. Bovendien wordt door de herstructurering van de notities de inhoud vanuit een nieuw standpunt bekeken.

Ook hier kan het helpen om eerst in je moedertaal verzameltermen / overkoepelende woorden te bedenken die jouw verzamelde woorden het beste samenvatten. Vertaal ze daarna naar de doeltaal.

Zinsbouwstenen:

• In de grafiek bovenaan/onderaan zie je...
• Hier wordt ... weergegeven.
• Je kan duidelijk zien dat ...
• In het jaar... kan je zien dat ...
• In het jaar... zie je de meeste ...
• Het gemiddeld aantal overnachtingen in Limburg in het jaar ... is ... overnachtingen.

Als je iets wilt vergelijken:

• meer/minder dan (als er een verschil is bij een vergelijking)
  bijvoorbeeld "Anders dan in het jaar ... bedraagt in het jaar ... het aantal overnachtingen van Belgen ... %."
• ... is net zo ... als ...
• ... is hetzelfde als ...
• Als je ... vergelijkt met ..., dan zie je dat ...

De volgende opdracht is bedoeld om de leerlingen bewust te maken van de verschillen in de Euregio Maas-Rijn. Ze leren gegevens uit grafieken te halen en deze met elkaar te vergelijken. Bij een groep met een lager niveau moet een vergelijking samen als voorbeeld worden gemaakt. Zo kunnen de leerlingen de vaardigheid eerst oefenen voordat ze de gegevens zelfstandig moeten beoordelen/vergelijken. Het is een goed idee om dit te doen aan de hand van de provincie Luik uit de vorige opdracht en een andere regio.

Na de vergelijking gaan ze verder naar de 3-sterrenmodus waar de leerlingen nu de oorzaken voor de verschillen moeten kunnen geven. De volgende oorzaken kunnen onder meer worden besproken:

verschillen op basis van ...

• verschillende grootte van de regio's
• verschillend toeristisch aanbod / verschillende toeristische bestemmingen
• verschillende kenmerken van de natuur
• verschillend aanbod aan accommodatie
• (supra)-regionale marketing
• ...

Instructies voor de 3-sterrenmodus:

Aan het eind moeten de mogelijke effecten van het aantal overnachtingen op de desbetreffende regio worden besproken. Daarbij wordt de opdracht gekoppeld aan het onderwerp van het volgende blok. De volgende sleutelwoorden kunnen worden besproken:

• economisch potentieel
• positieve/negatieve gevolgen voor de natuur
• massatoerisme vs. zacht toerisme
• gevolgen voor de plaatselijke bevolking, bijv.
  • werkgelegenheid door het aanbod voor toeristen
    
  • irritatie door te veel toeristen
• opwaardering van de regio (bijvoorbeeld infrastructuur)

Opmerking over de cijfers voor de regio Aken

Helaas was het niet mogelijk de overnachtingscijfers voor de gehele regio Aken, inclusief alle omliggende steden en de districten Heinsberg, Düren en Euskirchen, nauwkeurig te bepalen. Cijfers voor de stad Aken vind je hier:

• voor de jaren 2016-2020: Aken Tourist Info, jaarverslag 2020, pagina 24
• voor de jaren 2021-2022: Aken Tourist Info

Er zijn verschillende manieren om onbekende woorden te achterhalen zonder een woordenboek te gebruiken.

• Soms lijken de woorden die je zoekt in de doeltaal erg op de woorden in je moedertaal.
  (bijvoorbeeld 'Landschaft' (Duits) en 'landschap' (Nederlands))
• Het gebeurt ook dat het onbekende woord lijkt op het woord in een andere taal die je al spreekt.
  (bijvoorbeeld 'Aktivität' (Duits) en 'activity' (Engels))
• Vaak helpt het als je eerst de context probeert te begrijpen, in plaats van bij een bepaald woord te blijven hangen.
• Als je al delen van het woord kent, kan dit je ook helpen. Vooral als je dan probeert de samenhang tussen de woorden te begrijpen.
  (bijvoorbeeld 'voorkeuren' - misschien ken je het woord 'voorkeur' en weet je dat het iets positiefs/goeds is. Voorkeuren zou dus iets kunnen zijn dat mensen leuk vinden.)
• Net als bij dit element staan er soms foto’s bij de tekst om je te helpen begrijpen wat er staat.
  (bijvoorbeeld: Op de foto zie je veel mensen op het schip - er zijn mensenmassa’s. Vandaar massatoerisme.)

milieuvervuiling: Tegenwoordig komt er steeds meer plastic in de oceanen terecht en wordt er steeds meer CO₂ in de lucht uitgestoten door auto's of fabrieken. Dit valt allemaal onder milieuvervuiling.

grondstof: natuurlijk voorkomende voorraad/bron van iets; bijvoorbeeld: "De komende jaren zal water een van de belangrijkste en meest betwiste grondstoffen zijn, omdat het essentieel is voor het voortbestaan van de mens."

milieubewustzijn: De kennis dat de mens een (groeiende) bedreiging vormt voor de natuurlijke omgeving en hoe belangrijk een intact milieu is voor het menselijk welzijn;

seizoensgebonden: gebonden aan een seizoen - dat wil zeggen aan een specifieke periode; bijvoorbeeld: "In de herfst komen veel seizoensarbeiders uit omringende landen naar Duitsland om te helpen bij de druivenoogst. Zij werken alleen seizoensgebonden in Duitsland."

Om de volgende opdracht te doen, moet de onderstaande tabel schriftelijk worden overgeschreven. De leerlingen moeten de voorbeelden dan correct soteren. In klassen met een lager niveau kunnen extra termen op het bord worden getoond. Deze kunnen dan met behulp van de definitie van de twee termen (massatoerisme en zacht toerisme) uit de vorige opgave worden toegewezen. (Begrippen - zie 1-sterrenmodus)

Mogelijke oplossingen:

Massatoerisme: Cruise; all-inclusive hotelresort; georganiseerd stadstoerisme; skivakantie in populair skioord; Ballermann (Mallorca); ‘koffiecruises’; pretpark; ...

Zacht toerisme: Vermijden van vervoermiddelen met een hoge CO₂-uitstoot; gebruik van openbaar vervoer; vakanties op minder bekende plaatsen; bijvoorbeeld kanotocht op nabijgelegen rivier; ...

Je moet je persoonlijke ervaringen beschrijven. De volgende zinsbouwstenen kunnen je hierbij helpen:

• In mijn regio zijn er veel/weinig toeristen. Ik vind dat goed/slecht omdat ...
• Ik vind het goed dat er in mijn regio veel/weinig toeristen zijn omdat ...
• Ik heb wel eens met toeristen gesproken. Het gesprek was leuk/niet zo leuk omdat ...
• Tot nu toe heb ik vrij goede ervaringen met toeristen, zoals ...
• Tot nu toe wegen de slechte ervaringen met toeristen zwaarder dan de goede, omdat ...

De volgende zinsbouwstenen kunnen je hierbij helpen:

• Ik vind ...
• Ik denk ...
• dat de toeristische activiteiten eerder een kans/risico zijn voor de regio, omdat...
• Vooral ... (voeg hier een activiteit in) ... is een kans/risico voor de regio omdat ...
• Ook ... (activiteit) ... heeft een positieve/negatieve invloed op de regio omdat ...
• Over het algemeen ...
• Kort samengevat kan je zeggen dat ...

De verschillende regio's hebben hun eigen websites met informatie voor bijvoorbeeld toeristen:

• De regio Aken
• De regio Limburg (België)
• De regio Limburg (Nederland)
• De regio Luik
• De regio Ostbelgien

De hoofdsteden van de regio's hebben ook zo'n websites:

• Aken
• Eupen
• Hasselt
• Luik
• Maastricht

Andere nuttige websites over toerisme:

• https://freizeitguide-euregio.de/
• tourismus.Kreis-Düren.de
  
• Heinsberger-Land.de

Op de websites heb je vaak de mogelijkheid om de taal in te stellen. Vind je het moeilijk om de inhoud te begrijpen, verander dan gewoon de taal naar je moedertaal. Maak de nodige aantekeningen en probeer deze dan met een (online) woordenboek (bijvoorbeeld dict.cc, DeepL oder Linguee) naar de doeltaal te vertalen.

Als de website zelf geen taalkeuze biedt, zijn er browsers (zoals Google Chrome) met een vertaalfunctie. Gebruik deze functie alleen als je echt niet verder kan. Deze vertaalfunctie is niet altijd nuttig en soms zelfs verkeerd. Het kan je helpen om de algemene inhoud te begrijpen, maar niet de details.

Je hebt natuurlijk altijd de mogelijkheid om een (online) woordenboek te gebruiken als je alleen bepaalde woorden niet begrijpt.

Hier moet de website met toeristische informatie voor de betreffende regio als uitgangspunt voor het onderzoek worden gebruikt.

Differentiatiemogelijkheid voor jongere leerlingen: Het is een goed idee om de thuisregio of de provincie Limburg (B) uit de vorige opdracht toe te wijzen. In het laatste geval moet u echter als regel stellen dat er maximaal 2 activiteiten uit de virtuele rondleidingen mogen worden genomen.

Uitbreidingsmogelijkheid voor oudere leerlingen: De volgende opdrachten kunnen ook worden uitgevoerd in de vorm van een project waarbij de leerlingen zelf reizen organiseren. Dan kunnen ze de regio die ze willen behandelen, eerst zelf verkennen en er zoeken naar toeristische activiteiten. De zoektocht kan aspectgebonden (bijvoorbeeld telkens één activiteit voor cultuur, sport en natuur) of volledig vrij zijn.

Algemene differentiatie: Differentiatie is hier ook mogelijk op basis van het aantal opgaven waaraan gewerkt moet worden. Niet elk klasniveau hoeft alle opgaven tot en met element 27 uit te werken.

Jij presenteert de reis:

• Op de eerste dag kan de familie Willem ... doen ...
• Daarna ...
• Op de laatste dag ...
• ... (activiteit) ... zou voornamelijk ... (persoon) ... leuk vinden omdat...
• ...

Je hoort bij de familie Willem en je hebt vragen:

• Waarom hebben jullie ... (activiteit) ... voor ons gekozen?
• Kunnen we ook nog ... (activiteit) ... in het reisplan opnemen?
• Ik vind het (niet zo) leuk omdat ...
• Dat zal ... (persoon) ... zeker leuk vinden omdat ...
• Waarom is ... (activiteit) ... niet in het plan opgenomen?
• ...