De regio is 11.000 km2 groot en de woonplaats van 4 miljoen mensen. Het verbindt drie staten en vijf partnerregio's met elkaar en het is jouw thuis: de Euregio Maas-Rijn (EMR). Heb je er al ooit van gehoord? Indien wel, goed zo. Indien niet, ook goed. In dit digitale aardrijkskundeboek leggen we je niet alleen uit wat de Euregio Maas-Rijn precies is, maar ook wat het voor jou betekent.
Dit hoofdstuk is een inleiding om leerlingen in staat te stellen de Euregio Maas-Rijn te zien als een instelling van de Europese eenwording op regionaal niveau. Het is belangrijk om de inhoud van dit hoofdstuk duidelijk af te bakenen van de andere delen onder hoofdstuk 1. Het gaat hier niet om een diepgaande geografische, regionale of anderszins inhoudelijke beschrijving van de Euregio Maas-Rijn. Dat doen we in de verdere hoofdstukken. Hier wordt de Euregio Maas-Rijn beschreven in haar hoedanigheid als Euregio en geografisch als grensregio, die Euregionale samenwerking in de eerste plaats noodzakelijk maakt.
De leerlingen moeten het regionale niveau leren onderscheiden van andere niveaus van de EU en de interactie tussen intergouvernementele en regionale niveaus in de Euregio Maas-Rijn begrijpen.
Doelstellingen en competenties
De inhoud van het hoofdstuk is vooral bedoeld om de competenties, vakkennis en ruimtelijke oriëntatie van de leerlingen te verbeteren.
Het doel van het hoofdstuk is een eerste kennismaking met de Euregio Maas-Rijn als een eigen leefruimte, deze op verschillende schaalniveaus te activeren, zo nodig belangrijke topografische basiskennis te herhalen, en om deze voorkennis te koppelen aan informatie over het wonen in de regio. Door de stof te herhalen, komen we tot een gedifferentieerde uitleg met digitaal kaartmateriaal en krijgen de leerlingen informatie uit geografisch relevante media.
De focus van dit hoofdstuk ligt op de ontwikkeling van de volgende competenties
Ruimtelijke oriëntatie op verschillende schaalniveaus (Europees, regionaal, euregionaal)
Vakkennis: Achtergrondinformatie over het belang van de Euregio's en een eerste benadering van de Euregio Maas-Rijn
Methoden: Werken met een GIS-viewer
Structuur van het hoofdstuk
Het eerste deel van het hoofdstuk beschrijft de Euregio Maas-Rijn als onderdeel van de Europese eenwording, verduidelijkt de verschillende niveaus en categorieën, en situeert de Euregio's op zowel regionaal als intergouvernementeel niveau.
Het tweede deel (vanaf punt 3) geeft een kort overzicht van de ligging van de Euregio Maas-Rijn en het verband met haar naam (Euregio Maas-Rijn). Het concept van een rivier als verbindend element van een regio wordt voor het eerst geïntroduceerd en komt in latere hoofdstukken terug. Een complexe opdracht over het werken met een GIS-viewer vind je hier ook.
Het derde deel (punt 5) geeft een kort overzicht van de onderwerpen van de Euregionale samenwerking en de interne structuur van de Euregio Maas-Rijn. Deze worden hier echter alleen kort aangehaald en zullen in latere hoofdstukken verder worden uitgediept.
Basisconcepten
Het hoofdstuk behandelt uitsluitend het menselijke subsysteem, op de schaalniveaus regionaal, nationaal en internationaal. Het richt zich op de structuur en functie van de systeemcomponenten en onderzoekt ruimte met name als een relationele ruimte en geconstrueerde ruimte.
De opdracht is, net als het interview hierboven, bedoeld als een verzameling van persoonlijke ideeën voor een eerste activering. Als de leerlingen niet meteen iets kunnen zeggen, kan bijvoorbeeld de naam Euregio Maas-Rijn worden gebruikt als startpunt.
3
Opdracht
Mindmap: Wat associeer jij met de Euregio Maas-Rijn?
Hoe zit het met jou? Wat associeer jij met de Euregio Maas-Rijn?
Maak hiervoor een mindmap.
Upload de mindmap hier bij deze opdracht.
De mindmap kan ook digitaal met deze tool worden gemaakt en vervolgens worden geëxporteerd.
4
Info
De Euregio Maas-Rijn over zichzelf
"De Euregio Maas-Rijn is een van de oudste Euregio's in de Europese Unie (EU). Het samenwerkingsverband omvat de regio Aken, de provincies Luik, Belgisch Limburg, Nederlands Limburg en Ostbelgien met in totaal 4 miljoen inwoners. De diversiteit aan talen, culturen en landschappen is een uniek kenmerk van onze regio in het hartje van Europa! De Euregio Maas-Rijn zet zich in voor een brede waaier aan thema’s, [...] zoals de arbeidsmarkt, mobiliteit en veiligheid."
De Euregio Maas-Rijn is meertalig, kleurrijk en multicultureel - maar ondanks alle diversiteit zijn er tradities en wortels die de regio op een bijzondere manier hebben vormgegeven. Hieronder zullen we een aantal daarvan nader bekijken.
Carnaval wordt overal in de Euregio Maas-Rijn gevierd. En dat niet alleen in de steden, bijna elk dorp heeft hier zijn eigen carnavalsvereniging. Omdat al deze verenigingen natuurlijk hun eigen carnaval willen vieren, duurt carnaval in de EMR ook wat langer. Je kan wekenlang van dorp naar dorp gaan en altijd wel ergens een leuk feest vinden. Het oorspronkelijke idee van carnaval, nog eens goed te feesten voor de vastentijd, valt hier een beetje weg. Carnaval in de EMR gaat door tot ver in de vastentijd en eindigt vaak vlak voor Pasen.
De onderstaande sorteeropdracht dient indien mogelijk op een volledig scherm te worden uitgevoerd (kan rechtsboven worden geactiveerd). De opdracht is met opzet moeilijk gemaakt of nauwelijks op te lossen zonder extra kennis. Alleen de afbeelding met carnaval buiten de EMR zou enigszins herkenbaar moeten zijn. Het doel van de opdracht is dan ook te laten inzien dat de carnavalsgebruiken binnen de EMR nauwelijks verschillen tussen de landen. Als het te frustrerend is voor de leerlingen, wijs dan op het ‘trial-and-error’ karakter van de opdracht. De volgende galerij kan dan worden gebruikt om de puzzel op te lossen.
7
Opdracht
Carnaval in de Euregio Maas-Rijn
Wijs de onderstaande carnavalsfoto's toe aan het Belgische, Duitse of Nederlandse deel van de Euregio Maas-Rijn of geef aan dat dit carnaval buiten de EMR plaatsvindt.
Wat is moeilijker, de verdeling binnen de EMR of tussen EMR en niet-EMR?
De vereniging Zweitlanceers uit Gronsveld organiseert sinds 2004 het Euregionale Prinsentreffen in Zuid-Limburg. Elk jaar komen meer dan 70 carnavalsverenigingen uit de hele Euregio Maas-Rijn naar hier om samen feest te vieren. Hier vind je een link naar de Nederlandse website van het ‘Prinsentreffen’.
Carnaval is een katholiek feest. Op de plaatsen waar het uitgebreid gevierd wordt, zijn er bijna altijd veel katholieken. Natuurlijk wordt de samenleving in de EMR steeds multicultureler en zijn dus niet alle inwoners van de Euregio Maas-Rijn katholiek, maar de regio is vanaf de Romeinse tijd tot nu sterk beïnvloed door het katholieke geloof. Zo zijn er in elk dorp kerken te vinden met hun typische romaanse en gotische bouwstijlen. De torens steken boven de omgeving uit en hebben doorgaans een kruisvormig grondplan. Katholieke gebruiken en rituelen zijn tevens wijdverspreid in de regio.
De verering van heiligen is een typisch katholiek gebruik. In Maastricht wordt vooral de heilige Servatius vereerd, die in de 4e eeuw bisschop was in Maastricht. Over zijn graf werd later de huidige Sint Servaasbasiliek gebouwd. Hierdoor werd Maastricht in de Middeleeuwen een populaire bestemming voor bedevaarten.
Omdat Maastricht dus onder de bescherming van de heilige staat en heel wat geld heeft kunnen verdienen aan alle pelgrims, heeft het een goede reden om Sint Servaas dankbaar te zijn. Als teken van deze dankbaarheid vindt sinds 1829 elke zeven jaar een grote processie plaats, voor het laatst in 2018.
§
Auteur: unbekannt, 1909 aufgelegt im Franz Manger Nf. Verlag
De verering van heilige relikwieën is eveneens een zeer katholiek gebruik. Er zijn nu maar liefst vier van deze relieken in het Mariaheiligdom in Aken. Sinds de middeleeuwen worden deze relikwieën één keer per jaar uit het heiligdom gehaald en aan de gelovigen getoond.
Deze gebeurtenis is de aanleiding voor de "bedevaart naar het heiligdom van Aken", wanneer pelgrims van over de hele wereld naar Aken komen om de heilige relikwieën te zien (hier het kleed van Maria, de moeder van Jezus).
Culinair
14
Friet, wafels, chocolade - de culinaire specialiteiten van de Euregio Maas-Rijn worden over de grenzen gewaardeerd. Op de kaart hieronder hebben we slechts een klein deel van de gerechten getoond die van de EMR een 'genotregio' maken.
Waar heb je de lekkerste friet of de beste chocolade van je leven gegeten? Vergelijk jullie antwoorden.
Noem een specialiteit uit een buurland die we hierboven zijn vergeten.
17
De regio waar je woont lijkt goed met elkaar verbonden te zijn door cultuur, traditie en culinaire voorkeuren. Waarom heb je eigenlijk een Euregio nodig?
De Europese eenwording vindt vaak plaats op staats- en supranationaal niveau. Staatshoofden komen ergens bijeen en sluiten verdragen. In het Europees Parlement in Straatsburg en in de EU-Commissie in Brussel werken politici aan wetten en maatregelen die gevolgen hebben voor heel Europa. De Euregio's zijn opgericht om de Europese eenwording enkele niveaus lager, met name op regionaal niveau, te bevorderen. Steden, gemeenten, scholen, bedrijven en belangengroepen die in dezelfde regio liggen, moeten gemakkelijker kunnen samenwerken over de landsgrenzen heen.
In de EU werken staten vaak samen. Staatshoofden komen ergens bijeen en sluiten verdragen. Of politici werken in Brussel aan wetten voor heel Europa. De Euregio's zijn opgericht om de Europese eenwording enkele niveaus lager, met name op regionaal niveau, te bevorderen. Steden, gemeenten, scholen en bedrijven moeten gemakkelijker kunnen samenwerken over de landsgrenzen heen.
De Europese eenwording vindt plaats op meerdere niveaus: supranationaal, nationaal en regionaal. Als wetten worden opgesteld en geratificeerd in het Europees Parlement in Straatsburg en in de EU-Commissie in Brussel, hebben ze gevolgen voor de hele EU en zijn ze dus supranationaal. Wanneer staatshoofden bijeenkomen in de Europese Raad en besluiten nemen over het verdiepen van de samenwerking tussen hun landen of een steunpakket voor een regio in nood, dan is dat op nationaal en intergouvernementeel niveau. De Euregio's zijn opgericht om de Europese eenwording enkele niveaus lager, met name op regionaal niveau, te bevorderen. Hoewel staatsgrenzen worden overschreden, zijn de actoren, steden, gemeenten, scholen, universiteiten, bedrijven en belangengroepen, wiens samenwerking moet worden geïnitieerd en gefaciliteerd, regionale actoren en geen staatsactoren.
parlement: een parlement is een onderdeel in de regering. Dit orgaan controleert de regering en stemt over wetten.
commissie: een commissie is een groep die wordt samengesteld om een bepaalde taak uit te voeren. Commissies kunnen bijvoorbeeld door regeringen worden aangesteld.
belangengroepen: belangengroepen zijn groepen die samenkomen als veel mensen hetzelfde doel hebben. Er zijn belangengroepen op veel terreinen en ze zijn vooral belangrijk in de politiek omdat ze de stem van veel mensen vertegenwoordigen.
Een voorbeeld van supranationale samenwerking: in het Europees parlement in Straatsburg komen parlementariërs uit alle EU-landen samen en debatteren ze over beleidsbeslissingen voor de hele EU.
Een voorbeeld van regeringen die met elkaar samenwerken: Tijdens bijeenkomsten van de Europese Raad ontmoeten regeringsleiders van de EU-landen elkaar (op de foto van 2017 zie je de toenmalige Duitse bondskanselier Angela Merkel met de Franse president Emmanuel Macron) en bespreken ze beleidskwesties.
Een voorbeeld van regionale samenwerking over de landsgrenzen heen: Vergadering van de AG Geodata, die statistische gegevens en kaartmateriaal van de deelnemende landen verenigt.
3. Regionaal
20
Opdracht
De regio's van de EMR
Duid de deelregio's van de Euregio Maas-Rijn correct aan.
21
De bindende factor in de Euregio is dus niet de staat, maar wel de regio. De inwoners en actoren in een regio delen vaak veel belangen en problemen die een groot deel van hun landgenoten helemaal niet aangaan. Vervoersprojecten, milieubescherming, economische en wetenschappelijke samenwerking moeten niet alleen in Den Haag en Berlijn, of in Brussel en Straatsburg worden uitgewerkt en besproken. Ze moeten worden verduidelijkt tussen de mensen en buren die er rechtstreeks mee te maken hebben (bijvoorbeeld in Aken en Maastricht). In een grensregio zoals waar jij woont, is samenwerking op regionaal niveau noodzakelijk, maar dan wel over de staatsgrenzen heen, omdat je buurman die ook vaak door een wet wordt getroffen, in een andere staat woont.
In de Euregio is de regio belangrijker dan de staat. De inwoners van een regio delen vaak veel belangen en problemen. Transportprojecten of milieubescherming moeten niet alleen in hoofdsteden worden uitgewerkt en besproken. Ze moeten worden verduidelijkt tussen de mensen en buren die ermee te maken hebben (bijvoorbeeld in Aken en Maastricht). Je woont echter in een grensregio. Dit maakt samenwerking op regionaal niveau noodzakelijk, maar dan wel over de staatsgrenzen heen, omdat je buurman vaak in een andere staat woont.
De bindende factor in de Euregio is dus niet de staat, maar wel de regio. De inwoners en actoren in een regio delen vaak veel belangen en problemen die op grote delen van hun land geen betrekking hebben. Direct vervoer tussen Aken en Maastricht is niet echt relevant voor mensen in Amsterdam en Berlijn. Vervoersprojecten, milieubescherming, economische en wetenschappelijke samenwerking moeten daarom niet alleen worden uitgewerkt en besproken in de nationale en Europese hoofdsteden, in Den Haag en Berlijn, evenals in Brussel en Straatsburg. Ze moeten worden gepland, uitgewerkt en verduidelijkt bij de mensen en buren voor wie de projecten van toepassing zijn. In binnenlandse regio's (bijvoorbeeld Brabant of Flevoland) kan dit ook op nationaal niveau worden geregeld. In een grensregio zoals de Euregio Maas-Rijn is samenwerking nodig op regionaal niveau, maar ook over de landsgrenzen heen, omdat de betrokken buurman vaak in een ander land woont.
Een voorbeeld van samenwerking over de landsgrenzen heen: het netwerk Nederlandse- en NRW Niet politiegerelateerde crisisbeheersing dat verantwoordelijk is voor de civiele bescherming (afkorting: ‘N4’)
Taalondersteuning bij element 20
Oefening
Euregio-quiz
23
24
Verdieping
EGTS - de organisatievorm van de EMR
Juridisch gezien is de EMR sinds 2019 een Europese Groepering voor Territoriale Samenwerking (EGTS). Deze organisatievorm is door de EU in het leven geroepen "om grensoverschrijdende, transnationale en interregionale samenwerking tussen lidstaten of hun regionale en lokale overheden te vereenvoudigen. Dank de EGTS kunnen de partners gezamenlijke projecten uitvoeren, expertise uitwisselen en de coördinatie van ruimtelijke ordening verbeteren."
De EMR heeft om de volgende redenen voor deze nieuwe organisatievorm gekozen:
op basis van het Unierecht: sterkere rechtspersoonlijkheid De rechtsvorm die in 2006 door de EU is gecreëerd, geeft het werk en de projecten van de EMR enige bescherming en een sterkere stem in de politieke aspecten van samenwerking en onderhandelingen over projecten, ook trilateraal.
De uitwisseling op Europees niveau verloopt gemakkelijker De uitwisseling van ervaringen en gemeenschappelijke belangenbehartiging met vergelijkbare EGTS'en wordt mogelijk gemaakt. De EGTS-verordening zou om de 7 jaar worden vernieuwd, zodat ze permanent aan de Europese context kan worden aangepast.
Toegang tot subsidies van de EU EGTS'en hebben gemakkelijker toegang tot Europese financiering en inspraakrecht bij de voorbereiding ervan. Bovendien kan een EGTS onafhankelijk deelnemen aan aanbestedingen van de EU.
Opwaardering van de bestaande organen Opwaardering van de Euregioraad en de Economische en Sociale Raad tot advies- of besluitvormingsorganen en optimalisering van de werkstructuren en bevoegdheden van de organen.
De EGTS vertegenwoordigt een meer democratische structuur Een EGTS bevordert transparantie en efficiëntie binnen de organen van de Euregio Maas-Rijn, maar ook naar de burgers en de lokale/regionale partners toe.
De aansluiting van lokale en regionale actoren en partners bij de EGTS Dit maakt een lokale verankering van de EMR mogelijk en krijgt het zo dus een grotere aanwezigheid bij de burgers en hun behoeften. Bovendien maakt een aansluiting ook een andere dimensie van samenwerking mogelijk.
De Euregio waarin je woont heet ‘Maas-Rijn’. Deze regio is vernoemd naar twee rivieren. Ten eerste is dit een geografische naam die het gemakkelijker maakt om de Euregio op een kaart te vinden. Het ligt op de plek waar de Maas en het Rijnland aan elkaar grenzen. De voormalige Nederlandse koningin nam het initiatief voor de oprichting van de Euregio Maas-Rijn toen Nederland en Rijnland wilden samenwerken. De vernoeming van de Euregio naar de Maas maakt het belang van de Euregio ook heel duidelijk. De Maas en al haar zijrivieren verbinden de regio namelijk echt met elkaar, over alle mogelijke grenzen heen. Als je de schuifregelaar onder de kaart naar rechts sleept, zie je het verloop van de Maas en haar zijrivieren in de Euregio.
Beluister de bovenstaande tekst als audio
§PD
Info voor docenten
Technische opmerking over de volgende interactie
De volgende interactie maakt het mogelijk om twee kaarten met verschillende transparanties tegelijk te zien. Hiervoor moet de schuifregelaar onder de afbeelding worden ‘vastgehouden’ en heen en weer worden bewogen.
Interactie: De zijrivieren van de Maas in de Euregio Maas-Rijn
26
Beweeg de schuifregelaar om de Maas en haar zijrivieren te zien.
Kaart: De Euregio Maas-Rijn in Europa
27
§PD
5. De ruimte van de Euregio Maas-Rijn
28
De Euregio Maas-Rijn strekt zich uit van Waremme in het westen tot Euskirchen in het oosten. Haar zuidelijke punt grenst nabij Burg-Reuland aan Luxemburg en in het noorden loopt de grens van Lommel in België via de Nederlandse Maasvallei naar Erkelenz in Duitsland. De Maas mondt bij Huy uit in de Euregio en verlaat deze achter Roermond.
De volgende opdracht dient enerzijds vom de kennis over de ligging en de grenzen van de Euregio Maas-Rijn over te brengen. Tegelijkertijd moet het werken met de kaart en de vaardigheid om de inhoud van de kaart te verwoorden worden geoefend. De leerlingen moeten zich daarbij de volgende vragen stellen:
Welke cartografische kenmerken kunnen worden gebruikt om grenzen goed te beschrijven?
Hoe precies kan/moet men te werk gaan met zo'n beschrijving?
Welke mate van onnauwkeurigheid is aanvaardbaar/noodzakelijk?
29
Opdracht
Contouren van de Euregio Maas-Rijn
Open de oppervlaktemeting.
Meet de oppervlakte die ontstaat als je de vijf punten van de steden met elkaar verbindt.
Zoek de oppervlakte van de hele Euregio Maas-Rijn op (deze tabel uit hoofdstuk 1.2 zal je helpen) en vergelijk dat getal met je meting.
Beoordeel wat dit verschil betekent voor de nauwkeurigheid van de beschrijving in de inleidende tekst van het subhoofdstuk.
Meet de oppervlakte die ontstaat als je de vijf punten van de steden met elkaar verbindt.
Vergelijk de oppervlakte die je hebt gemeten met de oppervlakte van de Euregio Maas-Rijn (11.325 km2). Hoe goed vind je de beschrijving van het gebied aan het begin van dit hoofdstuk na deze vergelijking?
In de Euregio Maas-Rijn liggen drie landen, drie taalgebieden, vijf partnerregio's, zeven natuur- en nationale parken, zes universiteiten en twee luchthavens. In een gebied van zo’n 11.000 km² wonen meer dan 4 miljoen mensen die in zo’n 250.000 gevestigde bedrijven werken. Op de onderstaande infografieken krijg je een overzicht van de Euregio.
Het doel van de opdracht is om eerst met behulp van de kaart een verschil te identificeren tussen de geografische eenheden Euregio Maas-Rijn en Interreg en dit verschil te kunnen toepassen op statistische gegevens. Het is niet de bedoeling dat de leerlingen de term Interreg kunnen invullen met inhoud die verder gaat dan de geografische uitbreiding. Hiervoor ontbreekt ook de informatie.
32
Opdracht
Onderwerpen van de infografiek
In de infografiek zijn verschillende staafdiagrammen te zien. Deze hebben een rode en blauwe kleur. Welke van de twee staafdiagrammen is belangrijker voor dit hoofdstuk en het onderwerp hier: de rode of de blauwe? Motiveer je antwoord en verwijs daarbij ook naar de kaart in de tweede infografiek.
Kies een van de onderwerpen op de infografiek aan de linkerkant en bekijk de inhoudelijke punten en diagrammen. Stel dan een korte tekst op waarin je de gepresenteerde informatie beschrijft.
Opdracht
Onderwerpen van de infografiek
In de infografiek zijn verschillende staafdiagrammen te zien. Deze hebben een rode en blauwe kleur. Welke van de twee staafdiagrammen is belangrijker voor dit hoofdstuk en het onderwerp hier: de rode of de blauwe? Motiveer je antwoord.
Opdracht
Onderwerpen van de infografiek
In de infografiek zijn verschillende staafdiagrammen te zien. Deze hebben een rode en blauwe kleur. Welke van de twee staafdiagrammen is belangrijker voor dit hoofdstuk en het onderwerp hier: de rode of de blauwe? Motiveer je antwoord en verwijs daarbij ook naar de kaart in de tweede infografiek.
Kies een van de onderwerpen op de infografiek aan de linkerkant en bekijk de inhoudelijke punten en diagrammen. Stel dan een korte tekst op waarin je de gepresenteerde informatie beschrijft en bespreek met hen waarom de Euregio Maas-Rijn zichzelf ziet als een Europese en regionale instelling.
Taalondersteuning bij element 30
Hulp bij het formuleren van zinnen
Een infografiek beschrijven
Een positie uitleggen
Aan de rechter/linkerkant ...
Bovenaan/onderaan de afbeelding ...
Op de eerste/tweede pagina ...
Leg uit wat ze zien
Menj/ik kan zien dat ...
Hier zie je dat ...
De grafiek laat zien ...
Vergelijken
... is groter/kleiner dan ...
Er zijn meer/minder ... dan ...
Afstanden beschrijven
De route gaat van ... naar ...
Er zijn ... luchthavens/treinstations/haltes
33
Opdracht
De nationale symbolen van de buurlanden
Plaats zowel de nationale vlaggen als de nationale wapenschilden bij het juiste land! Opgelet: Er zitten ook twee verkeerde symbolen bij.
Opdracht
De nationale symbolen van de buurlanden
Plaats zowel de nationale vlaggen als de nationale wapenschilden bij het juiste land! Opgelet: Er zitten ook twee verkeerde symbolen bij.
Hulp: Links naar Wikipedia-items over de drie landen voor de toewijzing van de symbolen België Duitsland Nederland
Opdracht
Ga zelf op zoek naar een kaart van de regio en zoek drie rivieren en een bergketen die de landsgrenzen in de regio overschrijden.
Interactie: De indeling van de Euregio Maas-Rijn
34
35
Opdracht
Eindopdracht: (Digitale) Collage
Met dit hoofdstuk heb je nu een eerste beeld van de Euregio Maas-Rijn kunnen vormen. Maak ter afsluiting een overzicht van alles wat je in dit hoofdstuk hebt geleerd. Je kunt jouw collage (een samenstelling van foto's en andere materialen, geen tekst) structureren zoals je zelf wilt. Bijvoorbeeld op basis van welke informatie nieuw voor je was en wat je al wist, of op basis van wat je bijzonder boeiend vond.
Voor de collage kun je bijvoorbeeld werken met de tool TeamMapper van kits.
Gebruik een presentatievorm naar keuze en upload het resultaat hier.
_(21950660541).jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
#/media/Bestand:Sint-Truiden,_abdijcomplex,_uitzicht05.jpg){kind=link}
